Od pierwszego wpisu na blogu minęło już ponad rok w związku z czym najwyższa pora aby uaktualnić informacje o opłacalności instalacji fotowoltaicznych. W dzisiejszym wpisie zmierzmy się z instalacjami fotowoltaicznymi sieciowymi instalowanymi na zwykłych zasadach (bez dotacji w postaci Prosumenta lub Stawek Gwarantowanych) z tą różnicą że uwzględnimy bilansowanie które zostało uruchomione na początku tego roku. Rozwiązanie to będzie z pewnością obowiązywało głównie instalacje firmowe o mocy powyżej 10 kW które nie mogą korzystać ani z dofinansowania PROSUMENT ani ze Stawek Gwarantowanych.
Opłacalność instalacji fotowoltaicznych sieciowych – bez dofinansowania
Na dzień dzisiejszy (styczeń 2016) osoby które podłączają instalację do sieci bez dofinansowania PROSUMENT i Stawek Gwarantowanych mogą korzystać z rozliczeń Netmetering. To dosyć jasna przesłanka dla osób które chcą skorzystać tylko na ograniczaniu rachunków i budują instalacje dopasowane do zużycia. Rozwiązanie które wprowadzono nazywane jest potocznym językiem „niepełny netmetering” w związku z tym że bilansowany jest tylko koszt zakupu samej energii – za przesył i tak musimy zapłacić.
Jak zatem policzyć opłacalność takiej instalacji.
Dla uproszczenia analizy przyjmijmy że instalacja została zaprojektowana tak żeby produkowała tyle energii ile nasz dom zużywa. W sytuacji Netmeteringu bilansowaniu podlega cała wpuszczona do sieci energia. Jeśli byśmy produkowali więcej energii niż łącznie zużywamy czas zwrotu instalacji jeszcze się wydłuży ze względu na to że cena sprzedaży energii jest około 30% niższa niż cena zakupu przez klienta indywidualnego.
Założenia:
Nasz dom rocznie zużywa 10 000 kWh (to znaczenie więcej niż typowy dom – przyjmujemy taką wartość dla ułatwienia obliczeń)
Cena instalacji 10 kW – 60 000 zł brutto (komponenty z wyższej półki, instalacja ekonomiczna może być tańsza nawet o 10 000 zł)
Instalacja taka dla uproszczenia produkuje rocznie – 10 000 kWh
Koszt zakupu energii – 30 gr
Koszt przesyłu energii – 30 gr
Wzrost cen energii (o tym powiemy sobie jeszcze później) – 3,5 % rocznie
Rozważamy dwa warianty ze zużyciem własnym na poziomie 30%, 80% w porównaniu do przechowywania pieniędzy na lokacie bankowej 2% – po odjęciu podatku belki.
W przedstawionej sytuacji instalacja 10 kW spłaca się po 16 latach kiedy wykorzystujemy bezpośrednio 30% energii i 70% na zasadzie bilansowania.
W przypadku wykorzystania 80% energii opłacalność jest osiągana po około 11 latach. Wykres ukazuje tym samym że warto stosować rozwiązania które umożliwią bieżące wykorzystanie energii w chwili jej produkcji. Doskonale w tym celu sprawdzają się urządzenia które można zaprogramować do pracy w dzień (pralka, zmywarka, bojler zasilany elektrycznie, pompa ciepła). Kolejnym krokiem podnoszącym wykorzystanie bieżące mogą być układy automatyki samoczynnie załączające odbiorniki w chwili kiedy występuję nadmiar energii. Co prawda wynik 80% wymaga znacznego dopasowania zużycia energii do panującej pogody – jednak wartość taka powinna być realna do osiągnięcia przy dopasowaniu zużycia do warunków pogodowych.
Opłacalność systemów fotowoltaicznych przy szybko drożejącym prądzie
Nasze rozważania opieramy o wiedzę historyczną dotyczącą wzrostów cen energii. A co jeśli cena energii urośnie szybciej?
Przy takim pytaniu pojawia się pytanie – ale dlaczego miało by się to stać?
Ministerstwo gospodarki szacuje że cena energii w najbliższych latach znacząco wzrośnie. Na ten wzrost mają się złożyć przede wszystkim koszty związane z następującymi działaniami:
– koszty związane z modernizacją przestarzałych linii przesyłowych
– koszty związane z modernizacją większości bloków węglowych w elektrowniach
– koszt związane z uruchomieniem pierwszej w kraju elektrowni atomowej
– koszty na wprowadzenie w życie wymagań UE w zakresie odnawialnych źródeł energii.
Optymistyczne założenia wskazują że w ciągu kilku najbliższych lat cena energii dla klienta końcowego wzrośnie do poziomu 1 – 1,2 zł/ kW (z poziomu 0,6 zł).
Tak duża zmiana moim zdaniem nie jest realna – żadna z grup rządzących nie zaryzykuje utraty elektoratu takimi działaniami. Dlatego też przygotowałem dla Państwa symulację co się stanie jeśli wzrost cen energii wyniósł by 10% w skali rok do roku.
Symulacja rentowności instalacji PV przy założeniu wzrostu cen energii na poziomie 10% rocznie.
Jak widać szalejące ceny prądu mogą pomóc w rozwoju branży. Opłacalność bez dofinansowania przy szybko rosnących cenach energii jest już jak najbardziej akceptowalna. Zwrot poniesionych nakładów nastąpił by po niecałych 9 latach przy zużyciu 80% wyprodukowanej energii a w sytuacji wykorzystania zaledwie 30% produkowanej na bieżąco energii czas zwrotu poniesionych kosztów wyniósł by 11 lat. Jednak dużo bardziej istotny wydaje się być fakt, że niekorzystne skutki tak szybkorosnących cen prądu mogą być katastrofalne dla tak słabej gospodarki jak nasza. Dużo lepszym motorem do wypromowania energii odnawialnej byłby pełny netmetering – a taki system rozliczania nadal nie jest w Polsce planowany. Zwłaszcza że obciążenie dla gospodarki pełnym netmeteringiem było by mniej kosztowne niż dofinansowania i inne programy wsparcia. Pełny netmetering jak już wcześniej wspominaliśmy promował by też instalacje fotowoltaiczne wysokiej jakości – każdemu opłacało by się stosować wysokiej klasy urządzenia (w tym produkowane w Polsce moduły fotowoltaiczne) aby dzięki trwałości i bezawaryjności w przyszłości produkować jak najwięcej energii.
Aktualna opłacalność instalacji fotowoltaicznych w firmach
Na koniec przejdźmy do opłacalności instalacji w zamontowanych w firmach w celu obniżenia rachunków za prąd. Co prawda dla małych instalacji (do 10 kW) instalowanych w firmach – planowane były także stawki gwarantowane jednak ze względu na przesunięte wejście w życie takiego rozwiązania rozważmy dzisiaj maksymalną mikroinstalację fotowoltaiczną – czyli system 40 kW w firmie produkcyjnej gdzie 100 % energii zostanie wykorzystane. Rozważania nasze oprzemy na podobnych założeniach jak wcześniej jednak od razu porównamy instalację przy założonych wzrostach cen na poziomie 3,5 oraz 10% w sali roku.
Rozliczenie instalacji firmowych rządzi się odmiennymi prawami i może wygenerować zyski które nie mogą być wkalkulowane w instalacje domowe (wliczamy tutaj zyski z amortyzacji – nie wliczamy tutaj natomiast zielonych certyfikatów ponieważ będą one obowiązywały do końca czerwca 2016 roku – dla tych firm które zdążą zainstalować system do tego czasu stawki powinny też obowiązywać).
Podstawowym założeniem jest: (rozważamy instalację bez żadnego wsparcia – zarówno bez stawek gwarantowanych jak i bez zielonych certyfikatów – które mają wyjść z obiegu w lipcu tego roku).
Instalacja 40 kW – koszt netto wynosi – 220 000 zł (komponenty z wyższej półki – np SMA- SHARP).
Dodatkowe założenie – firma generuje zyski które pozawalają na oszczędności z tytułu amortyzacji instalacji (amortyzacja na poziomie 10% rocznie).
Roczne koszty ubezpieczenia instalacji wynoszą – 1000 zł
Firma płaci za energię z przesyłem 50 gr/ kWh – przy większych zużyciach energii można wynegocjować lepsze ceny)
Poniżej wykres opłacalności instalacji w stosunku lokaty bankowej oprocentowanej 2% przy założeniu że roczny wzrost cen energii będzie wynosił tak jak obecnie 3,5% oraz tak jak jest planowane przez MG – 10%.
W przypadku instalacji fotowoltaicznych realizowanych na użytek przemysłowy okres zwrotu poniesionych kosztów będzie się pokrywał z okresem amortyzacji i wyniesie około 10 lat. W przypadku szybkorosnących cen energii okres ten może się skrócić o prawi dwa lata – jednak największy wzrost zysków będzie w późniejszym okresie. Dosyć oczywistym jest też fakt że w sytuacji braku jakiegokolwiek wsparcia instalacja jest tym bardziej opłacalna im większą część energii wyprodukowanej zużywamy na bieżąco. Niespełna dziesięcioletni okres zwrotu inwestycji jest szybszy niż przy instalacjach domowych (dlatego też każda prywatna instalacja powinna być wspierana przez środki zewnętrzne). Należy jednak mieć na uwadze że zakładamy w instalacjach przemysłowych 100% zużycia energii a spełnienie takiego warunku nawet w niektórych firmach produkcyjnych jest trudny do spełnienia (np okresy świąt lub przerw w zasilaniu)
Jaki system zatem opłaca się jeśli nie mamy żadnej dotacji?
Z przedstawionych powyżej wykresów wynika dość jasno że instalacje budowane przez osoby nieprowadzące działalności gospodarczej wymagają wsparcia aby takie inwestycje były opłacalne w szybkim czasie – w przeciwnym razie okres spłaty instalacji może sięgnąć kilkunastu lat. Trzeba też mieć na uwadze że rozważaliśmy instalację 10 kW – mniejsze systemy charakteryzują się niestety wyższą ceną instalacji w przeliczeniu na ilość produkowanej energii.
Instalacje firmowe są w nieco lepszej sytuacji niż instalacje domowe jednak i tutaj aby zachęcić inwestorów wskazane było by dotowanie takich realizacji. W przeciwnym razie instalacje fotowoltaiczne będą realizowane głównie przez firmy o bardzo dobrych wynikach finansowych które będą w ten sposób inwestowały długoterminowo.
Na koniec chcę bardzo podziękować Państwu za szereg pytań i uwag które pokazują na jakich informacjach szczególnie Państwu zależy. Już wkrótce (w związku z ogromną liczbą pytań) rzucimy okiem na opłacalność instalacji fotowoltaicznych przy wykorzystaniu dofinansowania PROSUMENT a także spróbujemy zasymulować możliwe scenariusze dla Stawek Gwarantowanych w których obecny rząd planuje wprowadzić zmiany.
Ostatnia modyfikacja w